پیچیدگی های فرهنگ و گونه شناسی مطالعات آن در آموزش عالی؛ چارچوبی فرانظری و مفهومی

موضوع فرهنگ در نهاد آموزش عالی به عنوان یکی از عناصر فرهنگ ساز جامعه، اهمیتی دوچندان می یابد. نزدیک به چهار دهه است که «فرهنگ دانشگاهی» در آثار خارجی جایگاهی ویژه یافته و دانشوران هر یک از منظر خویش به این پدیده پیچیده پرداخته اند؛ اما به رغم چنین اهمیتی، فرهنگ دانشگاهی چندان مورد توجه پژوهشگران داخلی قرار نگرفته و این امر، فقر شدید ادبیات نظری در خصوص تبیین و فهم هر چه بهتر ابعاد این پدیده را در آثار داخلی درپی داشته که خود مستلزم بازیابی منسجم آثار خارجی است. در این مقاله، با هدف جبران این نقیصه، با استفاده از روش گونه شناسی به عنوان روشی ممتاز و پایه ای در نظریه پردازی، ابتدا مطالعات فرهنگی در آموزش عالی بر حسب موضوع مورد مطالعه، مورد واکاوی قرار گرفته و در هفت گونه طبقه بندی می گردند. سپس برحسب پیش فرض هر بینش نظری نسبت به فرهنگ دانشگاه، با استفاده از «چارچوب فرانظری» مارتین در سه گونه انسجام، تمایز و تقطیع طبقه بندی می شوند. نمایان شدن خلأهای پژوهشی مهم این عرصه برای مطالعات داخلی و ارائه «چارچوبی مفهومی» برای فهم ساده تر و جامع تر پیچیدگی های فرهنگ در آموزش عالی، از نتایج مهم این پژوهش است؛ چارچوبی که می تواند راهنمای پژوهش های گوناگون فرهنگی در دانشگاه و مفید برای مدیران دانشگاهی باشد.